افغانستان در طول تاریخ جزئی از خاک ایران بزرگ بوده است. از زبان گرفته تا آداب و رسوم، وجوه اشتراک زیادی بین مردم افغانستان و ایران وجود دارد. این روزها هم تعداد زیادی افغان در ایران به صورت قانونی و غیرقانونی حضور دارند. در سفری که در دی ماه به مشهد داشتم بخش تازه‌ای از فرهنگ مردم افغان را شناختم. ارادت به امام رضا (ع) در بین افغان به صورت کامل و با رعایت آداب خاصی انجام می‌شود. با هم پرده‌ای از این ارادت را تماشا کنیم:
از 26 دی تا 28 دی در مشهد مهمان امام رضا بودم. در این مدت هر بار که به زیارت رفتم طعم و تجربه جدیدی را حس کردم. ظهر 28 دی ماه هنگام ورود به حرم با گروهی افغان برخورد کردم. حس و حالشان از همان بدو ورود مرا تحت تاثیر قرار داد. نکته مهم دیگری که توجه مرا جلب کرد ارادت و ادب آنها برای زیارت امام رضا بود. در حالیکه اغلب افراد بدون توجه به اذن دخول وارد حرم می‌شدند، این عده مقابل تابلویی که اذن ورود بر روی آن نوشته شده بود تجمع کردند. مردها در یک سمت و زن‌ها در سمت دیگر به صف شدند. بزرگ آنها که کلاه سفیدی بر سر داشت جلوتر ایستاد. این نظم و ادب آنها باعث شد تا گوشیم را به دست بگیرم و چند تصویر و ویدئو از آنها ثبت کنم. بزرگ آنها اذن ورود را بند به بند می‌خواند و سپس آن را برای دیگران ترجمه می‌کرد. چون زبانشان به فارسی امروزی ایران نزدیک است تقریبا کلام او را متوجه می‌شدم. در این بین بزرگ آنها جملاتی به صورت مناجات نیز بیان مینمود. تضرع و زاری جمعیت در این هنگام حس عجیبی در جانم ایجاد کرد. آری امام رضا، امام غریبان است!
اینک ای خوب، فصل غریبی سر آمد
چون تمام غریبان تو را می‌شناسند
بسی تمایل داشتم تا به عنوان عضوی در مجاورت آنان زیارت امام رضا را انجام می‌دادم و سایر آداب زیارت آنها را نیز مشاهده کنم. اما همراهانی داشتم که باید مسیر زیارت را با آنها می‌پیمودم. ناچار از جمع صمیمی افغان‌ها جدا شدم و به همراهان خود پیوستم.
امام رضا القاب خاصی دارد مانند معین الضعفا و الفقراء یا غریب الغرباء که مفاهیم بزرگی را در بر می‌گیرد. معین الضعفا و الفقرا بیانگر این است که امام یاری دهنده افراد ضعیف و بینوایان است و به راستی که در حرمش همه را اذن ورود می‌دهد و گره از مشکلشان می‌گشاید. غریب الغربا بودن امام هم دو عامل مهم دارد یکی اینکه سالیان آخر زندگیش را دور از خانواده به سر برده است و در غربت نیز به شهادت رسید و جسم پاکش به خاک سپرده شد. دوم عامل اینکه امام در زمان حیاتش توسط بسیاری افراد آنگونه که شایسته است درک نشد و برخی از شیعیان و حتی نزدیکان امام نیز وجود او را نشناختند و حتی امامت او و فرزندش را انکار کردند. اما امروزه حرم او حریم امنی برای غریبان است و هر غریبی غم غربتش را با او نجوا می‌کند.
امیدوارم مردم ایران و افغانستان بالاتر از هر گونه اختلاف و چالشی، روابطی پایدار داشته باشند.
6 thoughts on “ارادت افغان‌ها به امام رضا (ع)”
ألسَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أنِیسَ النُّفُوس
آقای مجتهدی : در هر کجای عالم که قلباً حضرت رضا علیه‌السلام را صدا بزنید و به ناحیه مقدسه ایشان توجه کنید آن بزرگوار سریعاً نظر می‌کنند و این معنای حقیقی کلمه «انیس النفوس» است.
چه بسیار با این نام امام رئوف ،مانوسم .امیدوارم روزی تان شود انس با این نام حضرت .معجزه ها خواهید دید آقای نویسنده .
نیک بیان کردید. القاب و اسامی در دل خود معنا و مفهومی دارند. درک این اسامی به ما کمک می‌کند که گیرنده‌هایمان را روی فرکانس درستی تنظیم کنیم تا ارتباطمان نیکوتر برقرار شود.
نوشته من با این کامنت شما چکش کاری شد و جلای بهتری یافت. #سپاس_ویژه
در پناهِ صاحبِ نامِ تون موفق و عاقبت بخیر باشید
جناب محمدیان
سلام ممنون از دعای نیکتان
امیدوارم شما هم از اسمتان بهره ببرید و سالها جسمتان و قرن‌ها یادتان مانا باشد.
امام رضا جان دلتنگ مشهدتیم. قسمت کن بیایم به پابوسی
سینای عزیز سلام
امیدوارم زیارت مشهدالرضا به زودی نصیب شما شود.