برای رسیدن به برخی از مقامات و جایگاهها باید تعدادی ویژگی مهم داشته باشیم. چندی پیش حدیثی زیبا از امام رضا، درباره ویژگی مسلمان عاقل مشاهده کردم. حدیث عجیب و خاصی بود. 10 ویژگی موردنظر امام رضا مواردی است که در طول تاریخ، اندیشمندان و بزرگان فارغ از دین و مذهبی که داشتند جامعه را به سمت اکتساب آن راهنمایی کردهاند. با هم این حدیث را بخوانیم.
امام رضا به واسطه چندین سال حضور در ایران به عنوان ولی نعمت ما ایرانیان شناخته میشود. امام رئوفی که ماجرای سفرش از مدینه به مشهد و اقامتش در این شهر را میتوان به عنوان نقطه عطفی در تاریخ ایران شیعی دانست. امام رضا جز معصومینی است که احادیث زیادی از او بر جای مانده است. امام رضا در یکی از سخنان خود 10 ویژگی عاقل را بیان میکند. در متن حدیث بر ویژگی دهم تاکید بیشتری صورت میگیرد.
لا يَتِمُّ عَقْلُ امْرِء مُسْلِم حَتّى تَكُونَ فيهِ عَشْرُ خِصال:
أَلْخَيْرُ مِنْهُ مَأمُولٌ.
وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ.
يَسْتَكْثِرُ قَليلَ الْخَيْرِ مِنْ غَيْرِهِ،
وَ يَسْتَقِلُّ كَثيرَ الْخَيْرِ مِنْ نَفْسِهِ.
لا يَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوائِجِ إِلَيْهِ،
وَ لا يَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ.
أَلْفَقْرُ فِى اللّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْغِنى.
وَ الذُّلُّ فىِ اللّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْعِزِّ فى عَدُوِّهِ.
وَ الْخُمُولُ أَشْهى إِلَيْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ.
ثُمَّ قالَ عليه السلام: أَلْعاشِرَةُ وَ مَا الْعاشِرَةُ؟
قيلَ لَهُ: ما هِىَ؟ قالَ عليه السلام:
لا يَرى أَحَدًا إِلاّ قالَ: هُوَ خَيْرٌ مِنّى وَ أَتْقى
عقل شخص مسلمان تمام نيست، مگر اين كه ده خصلت را دارا باشد:
1ـ از او اميد خير باشد
2ـ مردم از بدى او در امان باشند
3ـ خير اندك ديگرى را بسيار شمارد
4ـ خير بسيار خود را اندك شمارد
5ـ هر چه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود
6ـ در عمر خود از دانش طلبى خسته نشود
7ـ فقر در راه خدايش از توانگرى محبوبتر باشد
8ـ خوارى در راه خدايش از عزّت با دشمنش محبوبتر باشد
9ـ گمنامى را از پرنامى خواهانتر باشد
دهمین و چيست دهمین؟ به او گفته شد: چيست؟ فرمود:
10. احدى را ننگرد جز اين كه بگويد او از من بهتر و پرهيزكارتر است.
در سخن امام رضا برای شخص عاقل ویژگیهای خاصی ذکر شده است. کمالاتی که مطابق با فرمایش امام فراتر از عبادتهایی مانند همه روز روزه بودن و همه شب نماز خواندن میباشد. برای هر خصوصیت اخلاقی که امام ذکر کردهاند میتوان دفترها سخن گفت اما در این مجال میخواهم به ویژگی دهم بپردازم. بسیاری از افرادی که میشناسم (در راس لیست خودم قرار داردم) ویژگی دهم را به صورت معکوس دارا هستند. در هرگونه برخورد و معاشرتی خود را برتر از شخص مقابل تصور میکنند. این نوع نگاه موجب تباهی انسان میشود. سعی کنیم به اکتساب ویژگی دهم از صمیم قلب همت بورزیم.
پی نوشت: امروز برای مردم ایران با خبری ناگوار آغاز شد و آقای رئیسی در حال انجام وظیفه و خدمت به مردم در نقاط مرزی با سانحه سقوط هلیکوپتر به شهادت رسید. روزی تولد امام رضاست و خادم قدیمی ایشان به دیدار امامش شتافت. گاهی حکمت برخی از اعمال و احکام ایشان را درک نمیکردم اما همیشه نسبت به او خوش بین بودم. در دل فقر رشد کرده بود و درد و اندوه مردم کم برخوردار جامعه را میفهمید. امیدوارم خداوند متناسب با اعمال و نیاتش به ایشان جزای خیر دهد. در چنین روزی که چندان حوصله نوشتن ندارم صرفا این حدیث امام رضا حالم را بهتر میسازد. امیدوارم بر جان زخمی شما نیز نوشدارویی باشد.
4 نظرات در مورد “10 ویژگی عاقل از منظر امام رضا”
حدیث امام رضا نکات زیادی داشت.
خداوند آقای رئیسی و همراهانش را هم مورد رحمت قرار دهد
شهید رئیسی یک نکته اخلاقی مهم داشت و آن هم عدم مال اندوزی و اعطای امتیازات ویژه به اعضای خانوادهاش بود. منزل مادری ایشان از منزل مادربزرگ من هم سادهتر و بیآلایشتر بود.
به سکوت میگذرانم،ایام را……
بهشت گوارای وجودشان……
آمین