بستن در دروازه راحت‌تر است یا بستن دهان مردم؟

لقمان و پسرش قصد سفری داشتند. لقمان بر الاغ نشسته و پسرش پیاده او را همراهی می‌کرد. در مسیر به گروهی کشاورز رسیدند. آنها خطاب به لقمان و فرزندش چنین گفتند: “زهی مرد بی رحم و سنگین دل که خود لذت سواری همی چشد و کودک ضعیف را به دنبال خود پیاده می کشد.”

در این هنگام لقمان از الاغ پیاده شد و پسرش را سوار کرد. در ادامه مسیر به گروهی دیگر رسیدند که با دیدن وضعیت جدید با به آنها اعتراض کردند که: “این پدر مغفل را بنگرید که در تربیت فرزند چندان قصور کرده که حرمت پدر را نمی شناسد و خود که جوان و نیرومند است سوار می شود و پدر پیر و موقر خویش را پیاده از پی همی ببرد.”

این بار لقمان و پسرش هر دو بر مرکب سوار شدند. عده دیگر با مشاهده این شرایط به آنها، اینگونه کنایه زدند: “زهی مردم بی رحم که هر دو بر پشت حیوانی ضعیف برآمده و باری چنین گران بر چارپایی چنان ناتوان نهاده اند در صورتی که اگر هر کدام از ایشان به نوبت سوار می شدند هم خود از زحمت راه می رستند و هم مرکبشان از بارگران به ستوه نمی آمد.”

پس لقمان و پسرش هر دو پیاده شدند و مرکب بدون سوار ماند. در این حال به دهکده‌ای رسیدند و مردمش با مشاهده لقمان و پسرش که پیاده بودند و مرکب از پی آنها بدون سوار می‌آمد به تمسخر به آنها گفتند: “این پیر سالخورده و جوان خردسال را بنگرید که هر دو پیاده می روند و رنج راه را بر خود می نهند در صورتی که مرکب آماده پیش رویشان روان است، گویی که ایشان این چارپا را از جان خود بیشتر دوست دارند.”

در این حال لقمان به فرزندش چنین گفت: “خشنود ساختن مردم و بستن زبان عیب جویان و یاوه سرایان امکان پذیر نیست و از این رو مرد خردمند به جای آنکه گفتار و کردار خود را جلب رضا و کسب ثنای مردم قرار دهد می باید تا خشنود وجدان و رضای خالق را وجهۀ همت خود سازد و در راه مستقیمی که می پیماید به تمجید و تحسین بهمان و توبیخ و تقریع فلان گوش فرا ندهد.”