یکی از مسائلی که همواره در بین ایرانیان وجود دارد این است که خود را تافته جدابافتهای از جهان هستی تصور می کنند. این تصور آنقدر قوی است که گاهی حالت شبه نژاد پرستانه‌ای پیدا می‌کند. محمدعلی جمالزاده (1376-1270) نویسنده بزرگ ایرانی در کتاب “خلقیات ما ایرانیان” به توصیف ویژگی های فرهنگی و رفتاری ایرانیان پرداخته است. در اینجا بریده ای کوتاه از این کتاب که کلیشه های رایج افکار ما را نقد می کند، به شما ارائه می شود:
جمالزاده در بخشی از کتاب خود به احوال ما ایرانیان می‌پردازد. او در این بخش ایرانیان را به دور از توصیف‌های فریبنده این گونه تشریح می‌کند:
افراط و تفریط و تعصب و بی انصافی دردی را دوا نمی‌کند. ما باید اعتراف نمائیم که ایرانیان هم مانند همه مردم دنیا ترکیب و معجونی هستند، از خوبی و بدی و زشتی و زیبائی.
جمالزاده اغلب عمرش را در خارج از مرزهای ایران زندگی می‌کرد. اما او به خوبی با احساس برتری نژادی که در اندیشه اغلب ایران رسوخ کرده، آشناست. خوب است به این مورد اشاره کنیم که ما ایرانیان همانطور که خیلی وقتها بیش از اندازه خود را بالا می‌بریم، گاهی هم خودمان را بیهوده می‌کوبیم!
مطلب پیشنهادی: آداب و رسوم ایرانیان: نقل اندازی در شب یلدا
البته به نظرم میزان غلظت هر ویژگی اخلاقی چه مثبت و چه منفی در میان اقوام گوناگون متفاوت است. البته منشا این تفاوت فارغ از نژاد، بیشتر نشات گرفته از فرهنگ، رسوم و نوع زندگی مردم آن منطقه می‌باشد. مشکل اصلی این تفاوت ها نیست، بلکه نژادپرستی است که انسان را آزار می دهد و به نظرم گاهی مواقع در جوامع غربی بیشتر از ایران دیده می شود. در مطلب “کینگزلی کومان؛ پادشاهی که میمون نامیده شد” به یکی از جلوه های نژاد پرستی در فرانسه اشاره کرده ام.
نظر شما نسبت به جمله جمالزاده چیست؟ آیا گزاره “خیلی خوبیم ما” یک کلیشه است یا یک حقیقت ابدی؟
2 نظرات در مورد “خلقیات ما ایرانیان از زبان جمالزاده”
جمالزاده ،یادم میاد پایان نامه ارشدم رو که میخواستم شروع کنم ،استاد راهنمام،یکی از گزینه های پیشنهادیش،مقایسه تطبیقی جمالزاده و بازرگان و فراستخواه بود .بله عجیبِ برادرم ،مقایسه این سه شخصیت .با بحثی که باهاشون داشتم قبول نکردم .چون در سرم من جز عشق چیزی نبود و آخر استادم رو راضی کردم که به دنبال عشق در اندیشه غرب برم ….بگذریم چون در داستان «غرب آنقدر هم وحشی نیست»اوردم ،اینجا مکرر تکرار نمیکنم تا بعدتر برات بفرستم .
و اما در مورد پرسش در متن ،باید برای سنجش یک فرد و افکارش به زمانی که در زیسته خیلی دقت کرد و باید دید چه چیز باعث شد که جمالزاده اینچنین در مورد منش ایرانیان نوشته .اما با پاسخ شما بسیار موافقم که همه چیز نسبی است و نمیتوان با قطعیت راجبه خصوصیات مردمان ملت ها نظر داد.اما به شدت معتقدم در دوران پهلوی آن غرب پرستی که بوده باعث به وجود آمدن خیلی از آثار شده هر چند این بت پرستی در زمان حاضر هم هست .
جمالزاده به واسطه یک نوشته، جایگاه بزرگی در ذهنم دارد!
کباب غاز
وای چقدر این داستان جالب و خواندنی است…
از طبع پر شور و هیجان شما عجب نمی‌دارم که به جای بررسی آثار جمالزاده و دوستان در جست‌وجوی عشق در گوشه و اکناف جهان باشد.
درباره سنجش افکار هر فرد هم حق با شماست. بعد زمان تاثیر زیادی در اندیشه افراد دارد.