الیور کان و ینس لمن دو دروازهبان بزرگ آلمان، هر دو در سال 1969 متولد شدند. همین موضوع سبب شد دوران حرفه‌ای این دو اسطوره دروازه‌بانی در تیم آلمان همزمان باشد. البته همواره با نظر سرمربیان، کان بدون رقیب شماره یک تیم ملی بود. در سال 2004 یورگن کلینزمن سرمربی جدید آلمان، لمن را همردیف کان دانست. پس رقابت بزرگ لمن و کان برای پوشیدن پیراهن شماره یک آلمان در جام جهانی 2006 و نفرت آنها از یکدیگر آغاز شد.
تاریخ فوتبال آلمان همواره با اسامی دروازه‌بان‌های بزرگ گره خورده است. از سپ مایر و شوماخر گرفته تا همین اواخر که نوبت به نویر و تراِشتگن رسیده است. وجود این همه استعداد در این پست باعث شده تا در برخی مواقع یک دروازهبان شایسته صرفا به عنوان ذخیره در تیم حضور داشته باشد. اتفاقی که در سالیان اخیر برای تراشتگن رخ می‌دهد.
در بین تمام رقابت‌ها برای پوشیدن پیراهن شماره یک آلمان، نبرد الیور کان و ینس لمن پیش از جام جهانی 2006 از همه هیجان‌انگیزتر بود. دو دروازهبان بزرگ به مدت دو سال با هم به طور علنی به جنگ لفظی پرداختند. البته این دو دروازهبان نیز قبل از آغاز نبردشان سالها پشت اسامی بزرگی مانند بودو ایلگنر و آندریاس کوپکه قرار بگیرند.
این رقابت بزرگ باعث ایجاد یک صحنه ماندگار در بازی آلمان و آرژانتین در جام جهانی 2006 شد که در تاریخ این مسابقات ثبت گردید. در ادامه به رقابت این دو دروازهبان بزرگ و صحنه ماندگاری که برجای گذاشتند خواهم پرداخت!
الیور کان از کارلسروهه تا بایرن مونیخ (1998-1987)
الیور کان در 15 ژوئن 1969 در شهر کارلسروهه متولد شد. در 6 سالگی به تیم آکادمی کارلسروهه پیوست. در سال 1987 زمانی که 18 سال داشت عضوی از تیم بزرگسالان کارلسروهه شد. با نمایش‌های درخشانی که داشت به تدریج به عنوان دروازهبان شماره یک کارلسروهه انتخاب شد. کان از همان ابتدا درون دروازه باتعصبی مثال زدنی ایفای نقش می‌کرد. در مصاحبه در دوران حضورش در کارلسروهه چنین گفت:
رقیب شما، دشمن شماست!
درخشش کان تا سال 1994 در کارلسروهه ادامه داشت اما هرگز در این دوران موفق به بازی برای تیم ملی آلمان نشد! البته این درخشش باعث شد تا الیورکان به عنوان دروازهبان سوم تیم ملی آلمان در جام جهانی 1994 حضور داشته باشد.
سال 1994 کان به بایرن مونیخ، قدرت اول فوتبال آلمان پیوست. در این زمان آندریاس کوپکه به عنوان دروازهبان اول تیم ملی آلمان نام خود را مطرح کرده بود. سال 1995 کان اولین بازی ملی‌اش را برای تیم ملی آلمان انجام داد. درخشش او در بایرن مونیخ باعث شد تا این تیم در فصل 1996-1995 عنوان قهرمانی جام یوفا را به دست آورد. در یورو 1996 کان به عنوان ذخیره کوپکه در مسابقات حضور داشت. آلمان قهرمان شد و کان اولین قهرمانی‌اش در رده ملی را تجربه کرد. فصل بعد نیز کان با بایرن نخستین قهرمانیش در بوندس لیگا را جشن گرفت. کان به عنوان دروازهبان دوم گاهی در تیم ملی بازی می‌کرد. اما تا جام جهانی 1998 همواره آندریاس کوپکه انتخاب اول سرمربیان تیم ملی بود.
ینس لمن در شالکه (1998-1988)
ینس لمن در 10 نوامبر 1969 در اسن متولد شد. سال 1988 به عنوان دروازهبان به تیم شالکه پیوست. در این زمان شالکه در لیگ دو آلمان حضور داشت. پس از سه سال و در حالیکه لمن به عنوان دروازهبان اول تیم مطرح شده بود، شالکه به بوندس لیگا صعود کرد. در آن سالها شالکه تیم متوسطی در آلمان محسوب می‌شود و در طول 10 سال حضور لمن در این تیم در مسابقات لیگ تنها یکبار در جایگاه سوم قرار گرفتند. در فصل 1997-1996 شالکه در جام یوفا توانست طی 6بازی رفت و برگشت (مجموعا 12 بازی) با غلبه بر حریفانش قهرمان شود. لمن در این مسابقات در 6 بازی خانگی تیمش گلی دریافت نکرد. اوج مهارت او در بازی فینال مقابل اینترمیلان بود که طی سه ضربه با مهار دو پنالتی تیمش را قهرمان کرد. در سال 1997 لمن به واسطه درخشش در جام یوفا توانست عنوان برترین دروازهبان اروپا را کسب کند. علیرغم این درخشش‌ها تا سال 1998 لمن حتی تجربه یک بازی در تیم ملی آلمان را نداشت!
در فوریه 1998 لمن نیز اولین بازی ملی‌اش را تجربه کرد. در جام جهانی 1998 کوپکه دروازهبان اول تیم ملی آلمان بود و کان و لمن به ترتیب به عنوان دروازهبان دوم و سوم معرفی شدند. در پایان این رقابت‌ها کوپکه از تیم ملی خداحافظی کرد تا دوران لمن و کان آغاز شود!
الیور کان دروازهبان اول آلمان (2004-1998)
با توجه به جایگاهی که کان از قبل در تیم ملی آلمان داشت پس از خداحافظی کوپکه پیراهن شماره 1 تیم به او رسید. در فصل 1999-1998 کان درخشش بی‌نظیری در جام بلاشگا‌های اروپا داشت اما در لحظات پایانی دو گل دریافت کرد تا منچستر قهرمان شود. لمن نیز در سال 1998 به میلان پیوست اما پس از نیم فصل دوباره به آلمان برگشت و اینبار پیراهن دورتموند را پوشید. در جام کنفدراسیون‌ها در سال 1999 با توجه به مصدومیت کان، لمن به عنوان دروازهبان اول در ترکیب آلمان ظاهر شد. طی سه مسابقه 6 گل خورد و آلمان در دور گروهی از مسابقات کنار رفت.
کان در فصل 2000-1999 بار دیگر درخشید و فاتح بوندس لیگا شد اما در یورو 2000 با تیم ملی کشورش در دور مقدماتی حذف شد. او برای دومین سال پیاپی عنوان برترین دروازهبان اروپا را به دست آورد. لمن نیز به عنوان دروازهان دروازهبان دوم نقش خود را در تیم ملی پذیرفته بود. بعد از این مسابقات با توجه به اینکه الیور بیرهوف جایگاهش را در تیم ملی آلمان از دست داده بود، الیور کان به عنوان کاپیتان تیم آلمان انتخاب شد تا در زمین نقش رهبری داشته باشد. در فصل 2001-2000 بایرن مونیخ توانست با درخشش کان در فینال فاتح جام باشگاه‌های اروپا شود. در این دوران کان بی شک برترین دروازهبان جهان بود و نیمکت نشینی لمن امری طبیعی محسوب می‌شد.
مسابقات جام‌جهانی 2002 اوج دوران ورزشی کان قلمداد می‌شود. تیم ملی آلمان که فاقد ستاره بود هیچ شانسی برای موفقیت در این رقابت‌ها نداشت. اما کان یک تنه توانست تیمش را فینالیست کند. طی 6 بازی نخست جام کان تنها یک گل دریافت نمود.
ما می دانستیم که برای موفقیت به یک الیور کان فوق العاده نیاز داریم و تا به حال این را داشته ایم. بدون کان در فرم ایده‌آلش ما نمی توانیم برنده شویم.
در بازی فینال کان در نیمه اول مطابق انتظار درخشان ظاهر شد اما در نیمه دوم در حالیکه مصدومیت داشت، دو بار مغلوب جادوی رونالدو شد تا با آلمان نایب قهرمانی جام‌جهانی را تجربه کند. در پایان کان به عنوان برترین بازیکن جام جهانی 2002 انتخاب شد. این اولین و تنها باری است که یک دروازهبان چنین عنوانی را به‌دست می‌آورد.
تصویر کان پس از بازی فینال در حالیکه که به تیرک دروازه تکیه داد بود قابی ماندگار از شکست یک قهرمان بود. روی گل اول برزیل کان می‌توانست واکنش بهتری داشته باشد. به همین علت پس از پایان بازی کان از خودش ناراحت بود و در رابطه با دیدار فینال 2002 چنین گفت:
شما می توانید 99 بازی فوق العاده داشته باشید، اما در یکی از آنها اشتباه کنید و این چیزی است که شما به خاطر آن به یاد آورده می‌شوید. این 10 برابر بدتر از هر اشتباهی بود که تا به حال مرتکب شده بودم. در آن لحظه می‌دانستم این اشتباه تا آخر عمر با من خواهد ماند.
به طور کلی از سال 1999 تا 2002 چهار سال پیاپی کان عنوان برترین دروازهبان اروپا را به دست آورد و لمن نیز به نیمکت نشینی در تیم آلمان عادت کرده بود. اما لمن از تلاش خود دست برنداشت. در سال 2003 لمن پس از 4.5 حضور در دورتموند و کسب یک قهرمانی در بوندس لیگا به آرسنال پیوست. فصل 2004-2003 برای لمن فوق العاده به پایان رسید. او به عنوان دروازهبان تیم آرسنال موفق شد با این تیم فاتح لیگ برتر شود. آرسنال به عنوان تنها تیم قهرمان بدون شکست مسابقات رکورد جاودانه‌ای خلق کرد. لمن نیز در طول 38 بازی تنها 27 بار دروازه‌اش باز شد. از طرفی دیگر الیور کان پس از چند فصل درخشان یک فصل نه‌چندان موفق با بایرن را سپری کرده بود. پس لمن خود را شایسته بازی در یورو 2004 می‌دید و به همین دلیل به نیمکت‌نشینی خود معترض بود.
بازیکن بهتر باید بازی کند. عملکرد من باثبات تر است. در سال گذشته دو بازی را باختم و دو اشتباه مرتکب شدم. واقعا نمی توانم بگویم که کسی بهتر از من است. البته این به رودی فولر (مربی آلمان در آن دوران) بستگی دارد. اما اگر به عملکرد خوب خود ادامه دهید، در نهایت پاداش دریافت خواهید کرد.
این اولین بار بود که لمن تا این حد به نیکت نشینی خود معترض بود. از طرفی الیور کان نیز از اعتراض لمن عصبانی شده بود. پس او نیز در مصحبه‌ای دیگر این چنین جواب لمن را داد:
لمن نمی تواند با شماره دو بودن کنار بیاید، به نظر نمی رسد که قادر باشد اینگونه زندگی کند.
لمن موضوع را به مشکلات زندگی شخصی کان کشاند. کان چندی قبل همسرش را طلاق داده بود و با دختر خدمتکاری در رستوران وارد ارتباط شده بود. لمن با حرف‌هایش به کان کنایه زد و کان نیز در حالیکه از او عصبانی بود جوابش را می‌داد. در نهایت سپ مایر مربی دروازه‌بان‌های آلمان از کان به عنوان دروازهبان اول تیم حمایت می‌کرد. فولر نیز کان را کاپیتان تیم آلمان می‌دانست. به این ترتیب در یورو 2004 باز هم کان شماره یک تیم المان بود. آلمان با عملکردی ضعیف در دور گروهی از مسابقات کنار رفت. در نتیجه رودی فولر سرمربی آلمان از سمتش کنار رفت و یورگن کلینزمن به عنوان سرمربی جدید تیم ملی آلمان انتخاب شد.
رقابت بزرگ کان و لمن (1998-2004)
در سال 2004 کان کتاب زندگینامه خود را با عنوان “شماره 1” منتشر کرد، اما ظاهرا نمی‌دانست به زودی برای حفظ این شماره پیراهن باید جنگ بزرگی را آغاز کند. تنفر و رابطه خصمانه دو دروازهبان هر روز بیشتر می‌شد. در حالیکه تا سال 2004 همه چیز به نفع کان بود با آمدن کلینزمن شانس لمن نیز برای تبدیل شدن به دروازهبان شماره 1 تیم آلمان افزایش یافت. همسر لمن و همسر کلینزمن با هم رابطه دوستانه‌ای داشتند. ضمنا الیور بیرهوف مدیر جدید تیم ملی آلمان نیز از دوستان صمیمی لمن محسوب می‌شد. پس اوضاع درون تیم تا حدود زیادی به نفع لمن شد. در اولین اقدام بازوبند کاپیتانی تیم ملی از کان گرفته شد و به میشاییل بالاک هم‌تیمی او در بایرن مونیخ رسید.
در این زمان لمن بیش از همیشه خود را مستحق پوشیدن شماره 1 آلمان می دانست. اعتراض‌های او نتیجه داد و لمن به عنوان دروازهبان اول آلمان در بازی دوستانه مقابل ایران انتخاب شد. البته قبل از بازی دوباره سپ مایر به صحبت‌های لمن اعتراض کرد.
لمان بايد اين موضوع را فراموش كند. اليوركان دروازهبان بهتری است.
پس از این بازی که با پیروزی 2 بر صفر آلمان به پایان رسید کلینزمن نسبت به سخنان سپ مایر واکنش نشان داد. او مایر را از سمت مربی دروازه‌بان‌های تیم ملی آلمان کنار گذاشت و آندریاس کوپکه جانشین او شد. اوضاع برای کان به شدت دشوار شده بود. اما او یاد گرفته بود که در شرایط سخت تلاش بیشتری انجام دهد. در لیگ قهرمانان اروپا بایرن با الیور کان به مصاف آرسنال با ینس لمن رفت. در مجموع دو بازی بایرن 3 بر 2 برنده شد و بار دیگر کان شایستگی‌های خود را نشان داد.
شرایط برای لمن چندان مطلوب نبود. چند اشتباه پیاپی باعث شد تا لمن جایگاهش را در تیم آرسنال نیز از دست بدهد و مانوئل آلمونیا دروازهبان اسپانیایی حدود 2 ماه انتخاب نخست آرسن ونگر در چارچوب دروازه باشد. در این شرایط زمزمه جدایی لمن از آرسنال به گوش می‌رسید. اما آلمونیا با سلسله‌ای از اشتباهات متوالی ونگر را مجاب کرد تا شانس مجددی به لمن بدهد. لمن در بازگشت به ترکیب خوش درخشید و در فینال FA کاپ مقابل منچستر عملکرد مطلوبی از خود نشان داد. این بازی در 120 دقیقه صفر بر صفر به پایان رسید و با واکنش‌های لمن، آرسنال در ضربات پنالتی برنده شد. در جام کنفدراسیون‌ها در سال 2005 کان و لمن هر کدام دو بازی برای آلمان انجام دادند و در یک بازی نیز هیلدبراند دروازهبان سوم تیم درون دروازه حضور داشت. آلمان در این مسابقات به رتبه سوم دست یافت و به نظر می‌رسید الیور کان همچنان در جایگاه بالاتری از لمن قرار داشت. اما لمن نیز قصد عقب نشینی نداشت.
در فصل 2006-2005 هر دو دروازهبان درخشان ظاهر شدند. آرسنال با لمن در لیگ برتر تنها 31 گل دریافت کرد. در لیگ قهرمانان نیز آرسنال به فینال راه یافت. در دور گروهی در 5 بازی آلمونیا درون دروازه ایستاد و تنها 2 گل دریافت کرد. اما در یک بازی دور گروهی و 6 بازی دور حذفی لمن به عنوان دروازهبان گلی دریافت نکرد تا آرسنال با تیمی نه چندان کامل به فینال لیگ قهرمانان صعود کند.
از طرفی کان هم در لیگ آلمان و جام حذفی قهرمان شد و نمایش‌های خوبی بر جای گذاشت. البته نفرت و دشمنی دو دروازهبان همچنان پابرجای بود. کلینزمن به خاطر اینکه دو دروازهبان با یکدیگر در اردوهای تیم ملی رودررو نشوند در هر اردو یکی از آنها را دعوت می‌کرد. دروازهبان دیگر حتی اجازه نشستن روی نیمکت را هم نداشت. در چنین شرایطی در حالیکه دو دروازهبان شرایط مشابهی داشتند کلینزمن در تاریخ 7 آوریل 2006 لمن را به عنوان شماره 1 قطعی تیم ملی آلمان معرفی کرد.
این سخت‌ترین تصمیم در دوران مربیگری من بود. تقریبا یک سال پیش، در ماه آگوست، الیور جلو بود، اما ینس در چند ماه اخیر و از شروع فصل، بسیار خوب بازی کرده و اکنون او از الیور جلوتر است. ما فکر می کنیم که او کمی بهتر است.
کان متحیر و ناامید بود و دوست نداشت درباره شرایط زیاد صحبت کند چون خود را مستحق پوشیدن شماره یک تیم ملی می‌دانست. علاوه بر این او انگیزه زیادی برای جبران اتفاقات جام‌جهانی 2002 داشت. در این شرایط ینس لمن تلاش کرد به کان دلداری دهد. لمن درباره ذخیره بودن کان چنین گفت:
من کاملا می توانم درک کنم که او چقدر باید غمگین باشد. من برای دو جام جهانی و دو یورو شرایط مشابهی را تجربه کردم.
در شرایطی که به نظر می‌رسد کان با خداحافظی از تیم ملی مخالفت خود را با انتخاب لمن به عنوان دروازهبان اول علنی کند او تصمیم کلینزمن را پذیرفت. پس الیور کان اسطوره دروازه‌بانی جهان تصمیم گرفت حتی به عنوان دروازهبان ذخیره با تیم ملی آلمان در جام جهانی 2006 حضور داشته باشد.
پایان نبرد کان و لمن در جام جهانی 2006
جام جهانی 2006 در آلمان برگزار می‌شد و انتظار می‌رفت آلمان با کمک هوادارانش نتایج خوبی کسب کند. در بازی افتتاحیه لمن نخستین حضورش در جام جهانی فوتبال را تجربه کرد و آلمان 4 بر 2 کاستاریکا را شکست داد. در سه بازی بعدی لمن گلی دریافت نکرد و آلمان به جمع 8 تیم برتر رسید. حالا آلمان باید نخستین محک جدی خود را تجربه کند. دیدار آلمان با آرژانتین پکرمن که نمایش دلپذیری در طول مسابقات داشت یک نبرد پایاپای بود. بازی در پایان 120 دقیقه با نتیجه یک بر یک به پایان رسید. در حالیکه دو تیم برای ضربات پنالتی آماده می‌شدند و آندریاس کوپکه مربی دروازه‌بانها با لمن صحبت می‌کرد، کان با یک حرکت غافلگیرانه همه را شوکه کرد. کان به سراغ دشمن همیشگی خود ینس لمن رفت و سعی کرد با حضورش به او روحیه بدهد. اتفاقی که پیشتر مشاهده نشده بود و حتی کسی تصورش را هم نمی‌کرد.
وقتی تصویر این لحظه در مانیتورهای ورزشگاه به نمایش درآمد همه ورزشگاه به تشویق کان پرداختند و نام او را صدا می‌زدند. کار بزرگ کان بی تاثیر نماند. هر 4 پنالتی نخست بازیکنان آلمان به گل تبدیل شد. ینس لمن نیز از موفق شد 2 ضربه پنالتی بازیکنان را مهار کند تا قبل از پنالتی پنجم تکلیف بازی مشخص شود. آلمان در ضربات پنالتی آرژانتین را شکست داد و به جمع 4 تیم برتر رسید. آندریاس کوپکه درباره حضور کان در کنار لمن در آن لحظات چنین گفت:
شنیدم که کان چه گفت. این یک نصیحت نبود، بلکه تشویق بود. این حرکت به شدت مرا تحت تاثیر قرار داد. امری کاملا صادقانه بود، عظمت مطلق. من در برابر این روحیه ورزشی الیور کان تعظیم می‌کنم.
کان انتظار نداشت حرکتش تا این حد مورد توجه طرفداران تیم آلمان قرار بگیرد. بعدها کان درباره این لحظه و حضورش به عنوان دروازهبان ذخیره در تیم ملی آلمان به گزارشگر اشپیگل چنین گفت:
در سال 2006 چیزهای زیادی یاد گرفتم... بعد از جام جهانی 2006 می‌دانستم که شما همیشه به موفقیت در زمین نیاز ندارید. درک این موضوع که برای پیروزی و موفقیت لازم نیست در زمین حضور داشته باشید، بسیار رهایی بخش بود. یکی می‌تواند با کمک به سایر بازیکنان تیم موفق باشد.
قبلا هرگز فکر نمی‌کردم بتوانم به عنوان مرد شماره دو روی نیمکت بنشینم. این اتفاق به من نشان داد که شما واقعاً می‌توانید در هر شرایط غیرقابل تصوری قرار بگیرید به شرط آنکه کمی روی خودتان کار کنید. (دروازه بان دوم بودن) ناگهان بسیار آسان و عادی بود. گاهی از خودم می پرسم که چرا قبل از آن اتفاق این موضوع برایم غیرقابل تصور به نظر می‌رسید... این یک تجربه فوق العاده مهم در زندگی من بود.
وقتی این صحنه (روحیه دادن به لمن) در استادیوم المپیک روی صفحه نمایش داده شد، واقعا شوکه شدم. ناگهان صدای تشویق شدیدی در سکوها شنیده شد. این لحظه ای بسیار بزرگتر از همه چیزهای بیهوده یا رفتارهای خودپسندانه بود.
آلمان در بازی نیمه نهایی با حضور لمن 2 بر صفر برابر ایتالیا شکست خورد و شانس رسیدن به فینال را از دست داد. در بازی رده بندی کان به عنوان کاپیتان آلمان 85مین بازی خود را انجام داد. در روزی که تایتان (لقب کان) نمایش درخشانی داشت، آلمان برنده مدال برنز جام جهانی شد و کان نیز از تیم ملی خداحافظی کرد.
پایان دوران کان و لمن
پس از جام جهانی 2006 کان تا 2 فصل دیگر برای بایرن بازی کرد. در پایان فصل 2008-2007 در آستانه 39 سالگی کان از فوتبال به طور کامل کناره گیری کرد. کان در 14 سال حضورش در بایرن مونیخ 632 بازی انجام داد و افتخارات فراوانی کسب کرد.
لمن نیز تا سال 2008 در آرسنال ماند هر چند که کم کم جایگاه خودش را از دست می‌داد. در یورو 2008 لمن به عنوان دروازهبان نخست با آلمان به فینال مسابقات رسید و با نایب قهرمانی در این جام و انجام 61 بازی ملی از تیم ملی خداحافظی کرد. او سپس به آلمان بازگشت و دو سال برای اشتوتگارت بازی کرد. در فصل 2011-2010 به عنوان دروازهبان ذخیره دوباره راهی آرسنال شد و بعد از انجام تنها یک بازی تا پایان فصل از فوتبال بازنشسته شد.
رقابت جذاب کان و لمن در تیم ملی آلمان یکی از مهمترین نبردها برای به‌دست آوردن پیراهن شماره 1 در تیم ملی یک کشور بود. نبردی که هم‌اکنون نیز بین نویر و تراشتگن برقرار است.
